آشنایی با صنایع عطر سازی؛ منابع  ترکیبات  خوشبو مورد استفاده در عطرسازی

تاریخچه عطر

عطر تاریخچه ای طولانی دارد که ریشه آن به فرهنگ های باستانی بین النهرین و مصر برمی گردد. این هنربیشتر  توسط تمدن های رومی و عربی  مورد توجه قرار گرفته است . 
کلمه پرفیوم از فرهنگ لاتین و به معنی دود کردن برگرفته شده است . 
قدیمی ترین کارخانه عطر سازی جهان مربوط به 4000 سال پیش  در قبرس در سال 2003 کشف گردید . باستان شناسان در این فضای 3230 فوت مربعی حداقل 60 کاسه، قیف و بطری های عطر را کشف کردند

عطرسازی در تمدن های هند (3300 قبل از میلاد تا 1300 قبل از میلاد) نیز رواج داشت. در قرن نهم، یک شیمیدان عرب به نام الکندی کتاب شیمی عطر و تقطیر را منتشر کرد که یک جلد شامل بیش از 100 دستور تهیه آبهای معطر، روغنهای معطر و مرهم بود.
در اوایل قرن سیزدهم، هنر عطرسازی به اروپای غربی گسترش یافت و در قرن شانزدهم در ایتالیا و فرانسه( دوره رنسانس) رونق گرفت. رنه، فلورانتینی، که به عنوان عطرساز شخصی کاترین دی مدیچی خدمت می کرد، عطر را از طریق یک گذرگاه مخفی بین آزمایشگاه خود و محل زندگی ملکه به فرانسه منتقل کرد تا مطمئن شود که هیچ فرمولی در طول راه به سرقت نخواهد رفت.
فرانسه به سرعت به یکی از قطب‌های اصلی اروپایی برای تولید عطر و لوازم آرایشی تبدیل شد، اما فروش آنها برای طبقات ثروتمند و اشراف محفوظ بود.

تولید انبوه عطر به شیوه مدرن 

تولید انبوه عطر با انقلاب صنعتی اواسط قرن 19 آغاز شد، زمانی که مواد شیمیایی مصنوعی برای تولید عطر عرضه شدند و آنها را برای عموم مقرون به صرفه تر کرد. امروزه، هنر عطرسازی به یک صنعت چند میلیارد دلاری در سطح جهانی تبدیل شده است و فرآیند علمی ساخت عطر در طول دهه‌ها دستخوش اصلاحات و پیشرفت‌های بسیاری شده است.
تولیدکنندگان مدرن عطر، مواد شیمیایی مصنوعی را به روغن‌های طبیعی ترجیح می‌دهند، اگرچه مواد طبیعی هنوز برای استفاده در بهترین و گران ‌ترین رایحه‌ها بسیار ارزشمند هستند. به نظر می رسد مصرف کنندگان  امروزی عطرهایی با غلظت کمتر را ترجیح می دهند و ترکیب این دو عامل باعث کاهش قیمت عطر و تشویق استفاده مکرر از خوشبو کننده ها در زندگی روزمره یک مصرف کننده معمولی شده است.

   
منابع ترکیبات خوشبو در صنایع عطر سازی

عطرسازان  بر روی چهار دسته اصلی از منابع معطری که در تولید عطرهای مدرن استفاده می شود تمرکز می‌کنند. آنها عبارتند از: گیاه، حیوان ، طبیعی و مصنوعی که این تقسیم‌ بندی‌ها را می‌توان به صورت زیر مشخص کرد:

ترکیبات معطر که از گیاهان استخراج می شود:

از زمان های قدیم، انواع گیاهان معطر به عنوان منبعی برای اسانس ها و مخلوط های معطر مورد استفاده قرار گرفته اند. حتی امروزه، آنها بزرگترین منبع برای ترکیبات معطر مورد استفاده در عطرسازی هستند.
گیاهان ترکیبات آلی به نام متابولیت های ثانویه تولید می کنند که از آنها در برابر عفونت محافظت می کند و گرده افشان ها را جذب می کند. بخش‌های مختلف گیاه می تواند به صورت مجزا به عنوان منبع عطر مورد استفاده قرار گیرد .

پوست گیاهان:

دارچین، کاسکاریلا و ریشه ساسافراس سه پوست خشک معمولی هستند که در ساخت عطرهای خوب استفاده می شوند. برخی دیگر از مواد معطر رایج در این دسته  عبارتند از: چوب صندل. گل رز، چوب آگار، سدر، توس،کاج و ارس.

گل و شکوفه :

گل ها و شکوفه ها رایج ترین منابع رایحه برای عطرها هستند. یکی از با ارزش ترین عناصربه عنوان  یک عطر عالی، گل رز است که در همه جا وجود دارد است و به عنوان "ملکه همه گل ها" نیز شناخته می شود. گنجاندن آن در عطر به تمدن های روم باستان و یونان برمی گردد.
یاس یکی دیگر از اسانس های خالص محسوب می شود که به هر عطری کیفیت  می بخشد. هر دو گونه ویکتوریا و پارما ویولت در قرن‌ها به دلیل رایحه‌های متنوعشان در عطرها و داروها استفاده شده‌اند.

استفاده از گل معطر پرتقال در مراسم ازدواج در سراسر جهان به یک سنت شده است. روغن گل پرتقال که به نرولی معروف است به افتخار شاهزاده نرولی ایتالیایی نامگذاری شده است که معروف بود دستکش هایش را با این رایحه گرانبها معطر می کرد. 

رزین ها( صمغ ):

از نظر تاریخی، این ترکیبات باستانی به عنوان پایه ای برای ایجاد بخور و ضد عفونی کننده های پزشکی استفاده می شد. کندر، لبدانوم، صمغ مر ، بلسان از  پرو و صمغ بنزوئین در عطرهای طبیعی استفاده می شود، در حالی که رزین های کاج و صنوبر در رایحه های سنتزی ترجیح داده می شوند.

   
برگ و شاخه:

برگ ها و شاخه های برخی از گیاهان رایحه "سبز" موجود در بسیاری از عطرها را ارائه می دهند. برخی از محبوب‌ترین آنها عبارتند از: برگ اسطوخودوس. پاچولی، مریم گلی، بنفشه، رزماری و مرکبات

میوه ها:

میوه های موجود در عطرسازی، عطرهای خود را از پوست خود می گیرند. پرمصرف ترین آنها عبارتند از: پرتقال، لیمو و لیمو ترش. از پوست گریپ فروت نیز استفاده می شود، اما شکل سنتز شده آن بیشتر ترجیح داده می شود، زیرا برخلاف پوست طبیعی، گوگرد ندارد، که وقتی تجزیه شود بوی بسیار نامطبوعی دارد.
                                                  

ریشه، ریزوم و پیاز:

سه عنصر اغلب مورد استفاده در این دسته عبارتند از: ریزوم های زنبق (یک ساقه گیاهی زیرزمینی اصلاح شده که ریشه ها و شاخه ها را از گره های خود می فرستد). ریشه وتیور و چندین ریزوم از خانواده زنجبیل.

دانه ها:

رایج ترین دانه های مورد استفاده در عطرسازی عبارتند از: دانه تونکا، دانه هویج، گشنیز، زیره سیاه، کاکائو، جوز هندی، گل جوز هندی ، هل و بادیان.
  

چوب ها:

این ترکیبات خوشبو ، نت های پایه اکثر عطرها را تشکیل می دهند. گلسنگ ‌ها مانند خزه‌ های بلوط و درختان، بوی پوست، ساحل دریا و شاخ و برگ را منتقل می‌کنند. چوب صندل، گل سرخ، چوب آگار، توس، سرو، ارس و کاج پرمصرف ترین منابع چوبی برای عطرها هستند.

منابع حیوانی مورد استفاده در تولید عطر

عنبر:

این ماده مربوط به نهنگ عنبر بوده و یک ترکیب بسیار ارزشمند است که سال ها در تولید عطر استفاده می شد. رایحه ای شیرین و خاکی دارد. امروزه فقط به صورت مصنوعی یافت می شود. این ماده یکی از معدود منابع عطری بوده  است که بدون ایجاد  آسیب به منبع آن برداشت می شود.

مشک گرفته شده از گربه سیوت:

این منبع معطر از کیسه‌های خوشبوی سیوت ‌های آفریقایی به دست می‌آید. اگرچه زمانی بسیار محبوب بود، اما امروزه استفاده از آن به دلیل افزایش ماده سنتزی آن رو به کاهش است.

کاستوروم:

این ترکیب خوشبو که در نت های پایه عطر برای ایجاد بوی چرمی استفاده می شود، از کیسه های هر دو گونه سگ آبی آمریکای شمالی و اروپایی مشتق شده است، دو گونه ای که این رایحه را به منظور نشان دادن قلمرو خود متصاعد می کنند.

هیراسیوم:

این رایحه ترکیبی از مشک، کاستوریوم، سیوت، تنباکو و آگاروود است و از فضولات سنگ شده راک آفریقایی و خاورمیانه گرفته شده است.

مشک:

این منبع معطر که از غده ای از آهوی مشک نر هیمالیا گرفته شده است، جای خود را به مشک های مصنوعی داده است که گاهی اوقات به آنها "مشک سفید" نیز می گویند.