کرم‌های مرطوب کننده نقش مهمی در مراقبت از پوست دارند. این کرم‌ها به حفظ رطوبت پوست، جلوگیری از خشکی و بهبود نرمی و لطافت پوست کمک می‌کنند. در زیر به برخی از ویژگی‌ها و کاربردهای کرم‌های مرطوب‌کننده اشاره می‌کنیم:
در ابتدا باید اشاره کنیم که با توجه به انتظاری که از کرم مرطوب کننده می رود نوع امولسیون روغن در آب می باشد (O/W) .
در این نوع امولسیون فاز خارجی ، آب می باشد که باعث افزایش رطوبت شده و حس لطافت به پوست دهد . ضمن اینکه مواد موثره به سهولت جذب پوست می شوند .
ویژگی‌ها و کاربردها
1. حفظ رطوبت: کرم‌های مرطوب‌کننده با ایجاد یک لایه محافظ روی پوست، از تبخیر آب جلوگیری کرده و رطوبت پوست را حفظ می‌کنند.
2. نرمی و لطافت: این کرم‌ها باعث نرمی و لطافت پوست می‌شوند و از خشکی و ترک‌های پوستی جلوگیری می‌کنند.
3. محافظت از پوست: کرم‌های مرطوب‌کننده می‌توانند از پوست در برابر عوامل محیطی مانند سرما، باد و آلودگی محافظت کنند.
4. ترمیم پوست: برخی از کرم‌های مرطوب‌کننده دارای ترکیبات ترمیم‌کننده هستند که به بهبود زخم‌ها و ترک‌های پوستی کمک می‌کنند.
5. ضد التهاب: برخی از کرم‌های مرطوب‌کننده دارای ترکیبات ضد التهاب هستند که به کاهش قرمزی و التهاب پوست کمک می‌کنند.
انواع کرم‌های مرطوب‌کننده
• کرم‌های مرطوب‌کننده برای پوست خشک: این کرم‌ها دارای ترکیبات چرب‌تر و مرطوب‌کننده‌های قوی‌تر هستند.
• کرم‌های مرطوب‌کننده برای پوست چرب: این کرم‌ها دارای ترکیبات سبک‌تر و غیر چرب هستند که به کنترل چربی پوست کمک می‌کنند.
• کرم‌های مرطوب‌کننده برای پوست حساس: این کرم‌ها دارای ترکیبات ضد التهاب و آرام‌بخش هستند که به کاهش تحریکات پوستی کمک می‌کنن
مواد اولیه اصلی
1. آب (Water): به عنوان پایه اصلی کرم، آب به جذب و نگهداری رطوبت در پوست کمک می‌کند.
2. گلیسیرین (Glycerin): یک ماده مرطوب‌کننده که به جذب و نگهداری رطوبت در پوست کمک می‌کند.
3. اوسرین (Eucerin): یک ماده چرب که به حفظ رطوبت و نرمی پوست کمک می‌کند.
4. روغن‌های طبیعی (Natural Oils): مانند روغن جوجوبا، روغن بادام و روغن نارگیل که به تغذیه و نرمی پوست کمک می‌کنند.
5. اسید هیالورونیک (Hyaluronic Acid): یک ماده مرطوب‌کننده قوی که به حفظ رطوبت و افزایش نرمی و لطافت پوست کمک می‌کند.
6. سرامیدها (Ceramides): به تقویت سد محافظتی پوست و حفظ رطوبت کمک می‌کنند.
7. پانتنول (Panthenol): یک ماده مرطوب‌کننده و آرام‌بخش که به بهبود نرمی و لطافت پوست کمک می‌کند.
8. آلانتوئین (Allantoin): یک ماده ضد التهاب و آرام‌بخش که به کاهش تحریکات پوستی کمک می‌کند.
9. ویتامین‌ها (Vitamins): مانند ویتامین E و ویتامین C که به محافظت از پوست در برابر آسیب‌های محیطی و بهبود سلامت پوست کمک می‌کنند.
مواد امولسیون‌کننده و تثبیت‌کننده
1. سیتیل الکل (Cetyl Alcohol): به عنوان امولسیون‌کننده و تثبیت‌کننده در کرم‌ها استفاده می‌شود.
2. استئاریل الکل (Stearyl Alcohol): به عنوان امولسیون‌کننده و تثبیت‌کننده در کرم‌ها استفاده می‌شود.
3. پلی‌سوربات‌ها (Polysorbates): به عنوان امولسیون‌کننده و تثبیت‌کننده در کرم‌ها استفاده می‌شوند.
مواد نگهدارنده
1. پارابن‌ها (Parabens): به عنوان مواد نگهدارنده برای جلوگیری از رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها در کرم‌ها استفاده می‌شوند.
2. فنوکسی‌اتانول (Phenoxyethanol): به عنوان ماده نگهدارنده برای جلوگیری از رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها در کرم‌ها استفاده می‌شود
مواد غلظت دهنده
1. زانتان گام (Xanthan Gum): یک پلی‌ساکارید طبیعی که به عنوان غلظت‌دهنده و پایدارکننده استفاده می‌شود. این ماده به افزایش ویسکوزیته و پایداری کرم کمک می‌کند.
2. سلولز (Cellulose): مشتقات سلولز مانند هیدروکسی‌اتیل سلولز و هیدروکسی‌پروپیل سلولز به عنوان غلظت‌دهنده و پایدارکننده در کرم‌ها استفاده می‌شوند.
3. پلی‌اکریلات‌ها (Polyacrylates): پلیمرهای مصنوعی که به عنوان غلظت‌دهنده و پایدارکننده در کرم‌ها استفاده می‌شوند.
این مواد به ترکیب و فرمولاسیون کرم‌های مرطوب‌کننده کمک می‌کنند تا بهترین عملکرد را برای حفظ رطوبت و نرمی پوست داشته باشند.
یک نمونه فرمولاسیون کرم مرطوب کننده به ترتیب زیر ارائه می شود :
فاز روغن :
مواد اولیه شامل وکس ها ، روغن ها و موم ها در دسته فاز روغن قرار می گیرند . گاها موادی نیز هستند که در فاز آب و روغن نا محلول هستند و صرفا دیسپرس می شوند . این دسته مواد معمولا در فاز روغن اضافه می شوند . به عنوان مثال رنگهای معدنی که در محصولات ضد آفتاب و یا کرم پودرها استفاده می شود . مواد فاز روغن تا ذوب کامل آنها حرارت داده می شوند . در حرارت دهی نکات زیر بایستی مورد توجه قرار گیرند :
- حداقل تا 5 درجه از بالاترین دمای مواد تشکیل دهنده فاز روغن حرارت داده شود . و این به دلیل اطمینان از ذوب مواد اولیه می باشد .
- کنترل در دمای مورد نظر ضروری است . چرا که برخی مواد اولیه دارای محدودیت دمایی می باشند و در وصورت افزایش دما احتمال تجزیه و از بین رفتن آنها می باشد . علاوه بر جلوگیری از افزایش دما باید به مدت زمان باقی ماندن در دمای اختلاط نیز توجه گردد . علیرغم حفظ دما در محدوده مطمئن ، به این نکته نیز باید توجه شود که حتی در دمای مطمئن در صورتی که به مدت طولانی بماند احتمال تجزیه نیز وجود دارد .
فاز آبی :
تمامی مواد محلول در آب به عنوان فاز آب اضافه شده و با یکدیگر مخلوط می شوند و دمای آنها 5 درجه بالاتر از دمای فاز روغن تنظیم می شوند .
علت بالاتر بودن دمای فاز آب نسبت به فاز روغن جلوگیری از افت دما پس اختلاط فاز آب و روغن می باشد و اطمینان از تشکیل بهتر امولسیون .
ماده کربومر در صورتیکه از نوعی استفاده شود که نیاز به خنثی سازی داشته باشد می بایست جدا در مقداری آب باز گردد تا پس از اختلاط به محصول اضافه گردد .
اختلاط :
پس از ذوب کامل مواد فاز روغن و یکدست شدن مواد فاز آب و رسیدن به دمای مطلوب ، در حالیکه هموژنایزر درون فاز روغن با دور بالا فعال می باشد ، به آرامی فاز آب به فاز روغن اضافه می شود . سرعت اختلاط باید به گونه ای تنظیم گردد که در هر لحظه ، فاز آب واکنش نداده و جزیره ای در سیستم وجود نداشته باشد.
تجهیزات چه در مقیاس آزمایشگاهی و چه در مقیاص صنعتی می بایست متناسب با بچ سایز باشد تا بهترین بازدهی و بالاترین کیفیت در محصول نهایی حاصل گردد . یکی از مشکلاتی که حین تولید وجود دارد حبس شدن هوا درون محصول می باشد که باعث تغییر بافت کرم و کاهش دانسیته ی محصول می گردد و یکی از دلایل عمده این عدم انطباق ، نقص در تجهیزات می باشد . جهت برطرف کردن این مشکل علاوه بر دقت در طراحی درست تجهیزات ، اعمال فشار منفی از ابتدای اختلاط ( در مقیاس صنعتی ) تا پایان فرایند می باشد . در صورتیکه میکسر تحت خلا باشد ، بافت یکدست تر با بالاترین دانسیته حاصل می گردد.
پس از اختلاط :
پس از پایان اختلاط ، جهت اطمینان از تشکیل کامل امولسیون و با توجه به بچ سایز و بازدهی هموژنایز ، هموژناسیون ادامه می یابد و سپس سرمایش شروع می شود .
در دمای حدود 60 درجه کربومر که از قبل در مقداری آب باز شده است به محصول اضافه می گردد و توسط هموژن اجازه داده می شود تا با کرم یکدست گردد . پس از اطمینان از میکس کامل کربومر ، جهت خنثی سازی کربومر و تشکیل ژل از یک ماده قلیایی که می تواند تری اتانول آمین و یا سود و یا مواد قلیایی مجاز دیگر استفاده شود . تا دقایقی پس از پایان افزودن ، تا رسیدن به بافت یکدست هموژن ادامه می باید .
مقدار ماده قلیایی که جهت خنثی نمودن کربومر استفاده می شود، با توجه به پی اچ نهایی محصول تعیین می شود .
در دمای حدود 40 تا 45 درجه مواد اسانس و ویتامین ها به محصول اضافه می گردند . این دسته مواد به علت داشتن محدودیت دمایی و ریسک تخریب ، در دمای پایین تر اضافه می گردند .
مطابق با نوع محصول پارامترهای کیفی برای آن تعریف می شود . برای کرم ساده مرطوب کننده موارد پی اچ ، دانسیته ، ویسکوزیته ، باقیمانده خشک ، کنترل پایداری های مکانیکی و برودتی – حرارتی و همچنین تستهای میکروبیولوژی ضروری می باشد . همچنین تستهای پایداری دوره ای نیز برای بررسی کیفی محصول تا پایان انقضا ضروری می باشد .
لازم به ذکر است که در حین تولید صنعتی رعایت مسائل مربوط به نظافت تجهیزات ، محیط ، پرسنل و مواد اولیه جهت جلوگیری از انتقال آلودگی به محصول ضروری می باشد . همچنین پایشهای دقیق و منظم میکروبی از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد .