مواد نگهدارنده محصولات در برابر آلودگی میکروبی و تضمین ایمنی در صنایع آرایشی و بهداشتی

صنایع آرایشی و بهداشتی از انواع مواد نگهدارنده برای محافظت از محصولات در برابر آلودگی میکروبی و تضمین ایمنی محصول برای مصرف کنندگان استفاده می کنند. برخی از رایج ترین مواد نگهدارنده موجود در محصولات آرایشی  و بهداشتی عبارتند از:

پارابن ها

گروهی از مواد نگهدارنده که به طور گسترده در لوازم آرایشی استفاده می شود. به عنوان مثال می توان به متیل پارابن، پروپیل پارابن و اتیل پارابن اشاره کرد. آنها در برابر طیف وسیعی از میکروارگانیسم ها موثر هستند. کشورهای اتحادیه اروپا و برزیل مصرف حداکثر 4/0 درصد از هر پارابن و ماکزیمم 8/0 درصد از تمام پارابن ها را مجاز اعلام نموده اند. درکشور ژاپن سقف مصرف انواع پارابن ها 1% درکلیه محصولات آرایشی بهداشتی می باشد.

فنوکسی اتانول

یک نگهدارنده پرکاربرد است که تقریبا خواص ضد میکروبی ضعیفی دارد. بیشتر فعالیت آن در مقابل باکتری های گرم منفی است و اغلب با سایر مواد نگهدارنده ترکیب می شود تا طیف وسیع تری از محافظت را ارائه دهد. اتحادیه اروپا، برزیل و ژاپن مصرف فنوکسی اتانول را تا حداکثر 1% بدون محدودیت برای کلیه محصولات بهداشت فردی مجاز اعلام نموده اند.
آزاد کننده های فرمالدئید: این نگهدارنده ها مقادیر کمی فرمالدئید را آزاد می کنند تا به محافظت در برابر رشد میکروارگانیسم ها کمک کنند. به عنوان مثال می توان به دیازولیدینیل اوره و ایمیدازولیدینیل اوره اشاره کرد. در اتحادیه اروپا و برزیل مصرف ایمیدازولیدینیل اوره در حداکثر مقدار 6/0 درصد مجاز می باشد. ژاپن مصرف این ماده نگهدارنده را در محصولات آبکشی شونده تا حداکثر 3/0 درصد به شرط درج اخطار (غیرقابل مصرف برای کودکان و اطفال و افراد دارای حساسیت نسبت به فرمالدهید) مجاز اعلام کرده است.

ایزوتیازولینون ها

مواد نگهدارنده مانند متیل ایزوتیازولینون (MIT) و متیل کلرو ایزوتیازولینون (CMIT) که در برابر باکتری ها و قارچ ها موثر هستند اما می توانند در برخی افراد ایجاد حساسیت کنند. این نوع از نگهدارنده ها معمولا در محصولات آبکشی شونده  استفاده می شوند. MIT/CMIT در اتحادیه اروپا و برزیل به مقدار حداکثر 1/0 درصد (PPM 15 ماده فعال) در کلیه محصولات آرایشی بهداشتی مجاز می باشد. در ژاپن به همین مقدار فقط در محصولات آبکشی شونده قابلیت مصرف دارد.

بنزیل الکل

این ماده نگهدارنده یک الکل ساده آروماتیک و دارای خواص باکتریواستاتیک است. اغلب با سایر مواد نگهدارنده ترکیب می شود تا اثربخشی آنها را افزایش دهد. بیشترین فعالیت این ماده در مقابل باکتری های گرم مثبت می باشد، فعالیت محدودی در مقابله با باکتری های گرم منفی و مخمرها دارد ولی در مقابله با کپک ضعیف عمل می کند. در اتحادیه اروپا و برزیل در غلظت های تا حداکثر 1% قابل مصرف می باشد.

اسید سوربیک و نمک های آن

این نگهدارنده یک اسید ارگانیک و یک اسید چرب خطی غیر اشباع می باشد. در PH کمتر از 4.5 خاصیت ضد میکروبی دارند. در برابر کپک ها و مخمرها موثرتر هستند اما اثر محدودی در برابر باکتری ها دارند. آنها اغلب با سایر مواد نگهدارنده برای محافظت گسترده تر ترکیب می شوند. در اتحادیه اروپا و برزیل مصرف آن به صورت اسید آزاد درکلیه محصولات تا غلظت حداکثر 6/0 درصد مجاز می باشد. در ژاپن اما، حد مجاز مصرف 5/0 درصد می باشد.

اسیدهای آلی

به عنوان مثال می توان به اسید بنزوئیک و اسید سالیسیلیک اشاره کرد. این نگهدارنده ها نیز در PH اسیدی خاصیت ضد میکروبی دارند. در برابر کپک ها و مخمرها موثرتر هستند اما در برابر باکتری ها اثر محدودتری دارند. در اتحادیه اروپا و برزیل مصرف اسید بنزوئیک به صورت اسید آزاد درکلیه محصولات تا غلظت حداکثر5/0 درصد مجاز می باشد. اما در  ژاپن حد مجاز مصرف آن به صورت اسیدی حداکثر 2/0 درصد می باشد. مصرف اسید سالیسیلیک در اتحادیه اروپا تا حداکثر 5/0 درصد مجاز اعلام شده به شرط آنکه در محصولات اطفال زیر سه سال (به استثناء شامپو) مصرف نشود و ضمنا حتما روی برچسب محصول جمله غیر قابل مصرف برای اطفال زیر سه سال درج گردد و در ژاپن به طور کلی در غلظت های حداکثر 2/0 درصد به صورت نمک سدیم قابل مصرف می باشد.

 کلروفنزین

یک اتر آروماتیک دارای کلر می باشد. بیشترین فعالیت ضد میکروبی آن درمقابله با قارچ ها و اصولا یک نگهدارنده ضعیف است. با ماده سیلیکون دارای سینرجیسم (هم افزایی) می باشد.عمدتاً به عنوان یک نگهدارنده در لوازم آرایشی استفاده می شود. به جلوگیری از آلودگی، حفظ سطح pH، جلوگیری از تجزیه امولسیون، مهار رشد میکروارگانیسم ها و حفظ ماندگاری محصول کمک می کند. مصرف این نگهدارنده در اتحادیه اروپا و برزیل تا 3/0 درصد مجاز است. در ژاپن نیز با همین غلظت اجازه مصرف دارد ولی برای مصرف در محصولات دهان و بینی اجازه مصرف ندارد.
-    لازم به ذکر است که مقادیر مجاز مورد استفاده در کشورمان ایران، در بیشتر موارد مطابق با استانداردهای اروپایی می باشد.
توجه به این نکته ضروری است که انتخاب ماده نگهدارنده به عوامل مختلفی مانند نوع محصول، فرمولاسیون و میکروارگانیسم های هدف بستگی دارد. مواد نگهدارنده مشمول الزامات نظارتی و ارزیابی ایمنی برای اطمینان از استفاده ایمن از آنها در محصولات آرایشی هستند.
مجموعه تخصصی آزمایشگاه آزما نانو سیستم با استفاده از کادر مجرب و همچنین با استفاده از تجهیزات پیشرفته امکان آنالیز  موارد ذکر شده بالا را به طور خالص و در محصول  داراست . 

آزمون حفاظت ضدمیکروبی محصولات آرایش و بهداشتی، که به عنوان تست چالش (Challenge Test) نیز شناخته می شود، بخش مهمی از فایل اطلاعات محصول است و باید در گزارش ایمنی محصولات آرایشی  و بهداشتی(CPSR)  به آن اشاره شود.  طبق استاندارد  ISO 29621، هر تولیدکننده لوازم آرایشی باید اطمینان حاصل کند که محصول، همانطور که خریداری می‌شود، عاری از تعداد و انواع میکروارگانیسم‌هایی است که می‌تواند بر کیفیت محصول و سلامت مصرف‌کننده تأثیر بگذارد، و همچنین اطمینان حاصل کند که میکروارگانیسم‌هایی که در طول استفاده معمولی از محصول ممکن است به محصول اضافه  ‌شوند، رشد نخواهند کرد و بر کیفیت یا ایمنی محصول تأثیر منفی نمی گذارد. این مهم را می توان با انجام تست چالش لوازم آرایشی و بهداشتی تضمین کرد. اساساً، آزمایش چالش بررسی می کند که سیستم نگهدارنده محصول آرایشی و بهداشتی چقدر مؤثر است و آیا می تواند در برابر انواع آلودگی ها در طول تولید، از محیط و تماس مستقیم با بدن انسان که محصول آرایشی و بهداشتی در معرض آن قرار می گیرد مقاومت کند یا خیر. بنابراین آزمون چالش  تضمین کننده ایمنی و کارایی نگهدارنده در محصول می باشد. 

آزمایشگاه آزما نانو سیستم مفتخر است تمامی آزمون های میکروبیولوژی مربوط به مواد اولیه و محصول نهایی را با دقت و صحت بالایی که مورد قبول سازمان غذا دارو و همچنین اداره محترم استاندارد می باشد انجام دهد . 
همچنین در حوزه میکروبیولوژی تست های  MIC ( تست روی ماده نگهدارنده خالص) و چلنج تست ( تست روی محصول ) در مورد تمامی نگهدارنده ها در آزما نانو سیستم قابل انجام می باشد .